Treść strony

  • LD © 02

TROCHĘ HISTORII

Przed 1945 rokiem Drezdenko leżało w granicach państwa niemieckiego i nazywało się  Driesen. Nazwa miasta zmieniała się na przestrzeni wieków. W dokumentach z różnych okresów miejsce to występuje jako: Drizina, Drizen, Drysen, Dreczen, Drisden a także Drecin, Drżeń lub Drzeń. Ostatnie nazwy wskazują na polski źródłosłów i co za tym idzie słowiański rodowód osady.

            Najwcześniejszych  śladów Drezdenka należy szukać  w znaleziskach archeologicznych. Podczas badań powierzchniowych prowadzonych we wschodniej części miasta  natrafiono na radlicę i toporek kamienny z okresu  kultury ceramiki wstęgowej oraz rozcieracz i skorupy ceramiczne kultury łużyckiej. Najstarszym znaleziskiem  jest odłupek krzemienny znaleziony na obszarze wczesnośredniowiecznego grodziska. Te nieliczne i pozyskane w sposób dość przypadkowy  artefakty w żadnym stopniu nie potwierdzają ciągłości osadniczej na terenie Drezdenka. Są tylko sygnałem, że warto tę kwestie przebadać.

Pierwsza wzmianka źródłowa dotycząca Drezdenka pochodzi z 1233 roku. 

Istnienie  grodu  było ściśle związane z systemem obronnym pogranicza polsko – brandenburskiego. Drzeń uzupełniał funkcje najważniejszego podówczas piastowskiego grodu obronnego - Santoka,  zwanego „kluczem i strażnicą  Królestwa Polskiego”. W związku ze wspomnianą funkcją obronną gród doświadczał wszelkich niedogodności z tej funkcji płynących. Był oblegany, zdobywany i niszczony. Pomimo wszystko przetrwał, zaś jego korzystne położenie na skrzyżowaniu szlaku drogowego z południa na północ i rzecznego od wschodu na zachód pozwoliło na wykształcenie się w sąsiedztwie grodu osady, która z biegiem lat przekształciła się w ośrodek miejski. Znaleziska archeologiczne pozyskane podczas badań prowadzonych w 1967 roku pozwalają na stwierdzenie, że  pomiędzy XI i XIV wiekiem Drezdenko było ośrodkiem rzemieślniczym prowadzącym gospodarkę towarowo – pieniężną.  Już w  XIII wieku gród pełnił funkcję kasztelanii. Niestety nie znamy jej charakteru, być może była to kasztelania terytorialna, ale równie dobrze mogła mieć tylko znaczenie militarne. W wieku XIII lub XIV Drezdenko przyjęło najprawdopodobniej prawo magdeburskie i stało się ośrodkiem miejskim w pełnym znaczeniu tego słowa.  Nie zachował się akt lokacyjny miasta. Pośrednie źródła wskazują na datę 1317, którą przyjęto jako domniemany rok lokacji Drezdenka. W tym właśnie  roku  margrabia brandenburski Waldemar sprzedał miasto Henrykowi i Burchardowi von der Osten. 

W latach trzydziestych XIV wieku Drezdenko stało się miastem pogranicznym Nowej Marchii i przez następne kilkadziesiąt lat było przedmiotem sporów własnościowych między władcami Brandenburgii i Polski. W początku XV wieku w spór włączył  się Zakon Krzyżacki, który w roku 1402 kupił Nową Marchię. Działania dyplomatyczne wokół własności Drezdenka trwały do 1408 roku, w którym Ulrich von der Osten sprzedał miasto Krzyżakom.  Rządy krzyżackie nie były dobrym okresem w dziejach  miasta. Zapisy w dokumentach mówią, że zamek strawił pożar  a zaniedbana  część obwarowań po prostu się zawaliła. W roku 1455, po odkupieniu Nowej Marchii od Krzyżaków, Landtag obradował nad dalszymi losami ziem nowomarchijskich. Pomimo zabiegów o prawo do Drezdenka czynionych przez Kazimierza Jagiellończyka, wydano decyzję korzystną dla władcy Brandenburgii. Spór polsko – brandenburski odżył na nowo,  Drezdenko jednak definitywnie odpadło od Polski.

W 1603 roku na terenie przyległym do miasta rozpoczęto budowę potężnej twierdzy typu nizinnego. Już w 1605 roku Drezdenko uzyskało nową funkcję – stało się twierdzą.
W roku 1618 wybuchła wojna trzydziestoletnia i niebawem twierdza w Drezdenku stała się obiektem oblężenia wojsk szwedzkich. Wytrzymała próbę bojową  gdy w 1637 roku oparła się wojskom dowodzonym przez Wrangla. Jednak w dwa lata później Szwedom udało się opanować twierdzę i na następne dziesięć lat obsadzić ją swoją załogą.

Kilkanaście powojennych lat zajęło mieszkańcom Drezdenka usuwanie zniszczeń. Niestety już w 1662 roku miasto zostało niemal w całości strawione przez wielki pożar.

W wieku XVIII mieszkańcy  ponownie doświadczyli obecności wojsk okupacyjnych, tym razem rosyjskich, które w roku 1758 obsadziły twierdzę. Wprawdzie wkrótce wycofały się, jednak po zwycięskiej bitwie pod Kunowicami powróciły i stacjonowały w mieście do 1762 roku. Ich pobyt był szczególnie dokuczliwy ze względu na wysokie kontrybucje,
z których mieszczanie wywiązywali się z największym trudem. Niektórzy nie mogli im sprostać, wielu uciekło  z miasta, innych stracono. Rosjanie spalili część zabudowań miejskich. W ostatnim roku ich pobytu wybuchła epidemia tyfusu. Bilans tego okresu jest tragiczny, zapisy źródłowe donoszą, że „miasto przypominało pustynię”.

Po oblężeniu rosyjskim pozostały zniszczone budynki wewnątrz twierdzy
i przekonanie Prusaków, że wobec rozwijającej się techniki wojennej twierdza przestaje spełniać swoje funkcje. W rok po odejściu Rosjan rozebrano walące się zabudowania i część wałów.

Okres powojenny to czas odbudowy pogranicznych terytoriów państwa pruskiego
i przede wszystkim wielkiej akcji zagospodarowania doliny Noteci. Przeprowadzono regulację koryt rzek, osuszono bagna i zasiedlono świeżo uzyskane ziemie osadnikami
z Niemiec, Holandii i Polski. Tym zakrojonym na wielką skalę przedsięwzięciem z woli Fryderyka II kierował – rezydujący w Drezdenku -  radca dworu Franz Balthazar Schonberg von Brenckenhoff. Po ukończeniu w 1774 budowy Kanału Bydgoskiego Noteć stała się elementem międzynarodowego systemu żeglugi. W XVIII wieku przez Drezdenko rocznie przepływało około dwóch tysięcy barek i czółen.  Ułatwienia w transporcie wpłynęły na rozwój lokalnego rzemiosła i handlu. Specjalizowano się w produkcji sukna i handlu drewnem. W 1790 roku w mieście pracowało 91 mistrzów sukiennictwa, istniała też szkoła przędzalnicza.

Po ponad czterdziestu spokojnych latach  miasto znów nawiedziły obce wojska. W roku 1806 w Drezdenku zakwaterowali się Francuzi. Podobnie jak podczas wojny siedmioletniej okres pobytu wojsk okupacyjnych zaznaczył się bolesnymi niedogodnościami związanymi z płaceniem wysokich kontrybucji. Władze miejskie zmuszone były przyjąć na siebie ciężar utrzymania żołnierzy. Jedyną pociechą dla mieszczan było to, że pod rządami „nowoczesnych i demokratycznych” Francuzów rozszerzono ich prawa i pozwolono (tylko właścicielom nieruchomości) uczestniczyć w wyborach władz miejskich. Po Francuzach i krótkim pobycie wojsk rosyjskich w roku 1813 miasto było zmuszone wyzbyć się części gruntów, aby pokryć długi związane z utrzymaniem wojska. Fakt ten zbiegł się w czasie z regresem w rzemiośle i handlu spowodowanym zamknięciem wschodnich rynków zbytu i co za tym idzie znacznym zmniejszeniem popytu na produkcję sukienniczą.

Jesień 1831 roku zapisała się w pamięci mieszkańców widokiem przemarszu kilkunastu kolumn  oficerów i żołnierzy polskich - uczestników Powstania Listopadowego - udających się na emigrację.

Pozostałe lata wieku XIX dla Drezdenka, podobnie jak dla innych miast pruskich, stały pod znakiem rozwijającej się gospodarki kapitalistycznej i boomu przemysłowego.
W przypadku Drezdenka pierwszym symptomem nowych czasów i postępu technicznego była zmiana napędu dwóch młynów. Miasteczko wkroczyło w „wiek pary”. Pamiątką dziewiętnastowiecznych inwestycji są zabudowania odlewni i papierni, w której dawniej funkcjonowała fabryka ceramiki. Śladem sukcesów finansowych będących udziałem ówczesnych mieszkańców miasta jest szereg eleganckich secesyjnych budynków stanowiących dziś o wyjątkowych walorach architektonicznych Drezdenka.

Pierwsza wojna światowa przyniosła z sobą załamanie rynków zbytu, zaś wytyczenie nowych powojennych granic jeszcze bardziej skomplikowało sytuację gospodarczo -  polityczną. Zaognieniu uległy stosunki polsko – niemieckie. Miasto weszło w trudny okres. Gospodarka wprawdzie nie załamała się zupełnie, ale znacznie ograniczono zatrudnienie, co z kolei spowodowało odpływ pracowników do bardziej uprzemysłowionych prowincji Niemiec. Rozpoczęto wzmożoną akcje germanizacyjną wobec zamieszkującej Drezdenko ludności polskiej, której część zdecydowała się wyjechać. Stagnacja gospodarcza utrzymała się do lat trzydziestych XX wieku. Ożywienie inwestycyjne, które później nastąpiło, wiązało się z przejęciem władzy w Niemczech przez faszystów i realizowaną przez nich militaryzacją kraju. Rozpoczęto budowę systemu umocnień na linii Noteci.

Po wybuchu II Wojny Światowej gospodarkę miasta zasilili robotnicy przymusowi,
w większości Polacy.

W dniu 29 stycznia 1945 roku do Drezdenka wkroczyła Armia Czerwona. Data ta stanowi najważniejszą cezurę w dziejach miasta. W wyniku powojennej zmiany granic  znalazło się ono w obrębie państwa polskiego. Latem 1945 roku wysiedlono dawnych niemieckich mieszkańców. W ich miejsce napłynęła ludność z centralnych obszarów Polski
i Kresów Wschodnich. W Drezdenku proces zasiedlania miasta uległ pewnemu zahamowaniu,  ponieważ zlokalizowano tu obóz dla internowanych jeńców włoskich, którzy w liczbie około 6 tysięcy zajmowali znaczną część domów. Opuścili miasto  jesienią 1945 roku.

Ocenia się, że zakłady przemysłowe Drezdenka po wojnie zniszczone były w około 80%. Trzeba jednak pamiętać, że nie wszystkie zniszczenia spowodowane były działaniami wojennymi. Wiele przedsiębiorstw ucierpiało na skutek grabieży Rosjan demontujących urządzenia fabryczne. Przez pierwsze powojenne lata władze miasta skupiały się na ich odbudowie. Jako pierwszą, już w 1945 roku, uruchomiono odlewnię żeliwa ciągliwego, w następnym roku ruszyły zakłady papiernicze. W kolejnych latach produkcję rozpoczęły zakłady meblowe i przetwórnia owocowo – warzywna. Przez kilkadziesiąt powojennych lat Drezdenko postrzegane było jako  ośrodek przemysłowy i centrum administracyjne dla okolicznego rolnictwa. Zadbane miasto dwukrotnie uzyskało prestiżowy tytuł „Mistrza Gospodarności”.

Po przełomie politycznym końca lat osiemdziesiątych XX wieku i załamaniu się gospodarki socjalistycznej Drezdenko wciąż poszukuje swojej tożsamości i jak się wydaje zmierza w stronę niewielkiego ośrodka przemysłowego, ale za to z silnym zapleczem turystycznym.

 

  

Mapa dojazdu

[obiekt mapy] Lokalizacja Urzędu Miasta na mapie

Strony kontaktowe

  • Dane kontaktowe

    66-530 Drezdenko
    ul. Warszawska 1

  • Godziny urzędowania

    Poniedziałek 7:30 - 16:30
    Wtorek - Czwartek 7:30 - 15:30
    Piątek 7:30 - 14:30

  • Telefon

    Tel.: 95 762 02 02
    Fax: 95 762 02 20

    um@drezdenko.pl