Treść strony
Twierdza
Budowę drezdeneckiej twierdzy rozpoczęto w połowie 1603 roku i zakończono ją w dwa lata później. Założenie zrealizowano według projektu holenderskiego inżyniera wojskowego kapitana Mikołaja de Kampa. Było to umocnienie typu nizinnego o kształcie regularnego gwieździstego pięcioboku. Fundatorem przedsięwzięcia był elektor brandenburski Joachim Fryderyk, który w maju 1603 roku osobiście w murował kamień węgielny. Roboty nadzorował radca Berger z Kostrzyna, wyręczając w tej pracy starego i schorowanego de Kampę. W 1606 roku rzeczoznawca Ottheinrich zu Rheydt opracował raport o stanie twierdzy, wskazując na jej wadliwe wykonanie. Kontestował także jej usytuowanie. Odradzał obsadzanie jej załogą. Jednak w 1620 roku w twierdzy ulokowano przeszkoloną załogę. W zaledwie dwadzieścia lat później stan fortyfikacji oceniono jako beznadziejny. Dopiero po zajęciu przez Szwedów twierdza doczekała się remontu, a nawet rozbudowy.
Fortyfikację posadowiono na podmokłym terenie, na wschód od miasta. Nieregularne i rozlewające się wody Noteci opływające twierdzę stały się jej dodatkowym zabezpieczeniem. Do jej wnętrza można było dostać się przez most od strony południowej lub przez bramę po stronie zachodniej, później przeniesioną na północ.
Chrzest bojowy przeszła w roku 1637 odpierając atak wojsk szwedzkich, które jednak zdobyły ją w dwa lata później i obsadziły swoją załogą na następne dziesięć lat. W roku 1650 do twierdzy powróciła dwustupięćdziesięcioosobowa załoga brandenburska. W 1756 roku wybuchła wojna siedmioletnia, podczas której miasto i twierdza Drezdenko dostały się pod okupację rosyjską. Wycofujące się wojska rosyjskie zniszczyły część twierdzy (rozburzono szańce, spalono palisady i faszyny). Nie oszczędziły także części zabudowań miejskich. Wobec wciąż rozwijającej się techniki wojennej twierdze przestały spełniać swoje funkcje. Na mocy rozkazu Fryderyka II w 1765 roku zapadła decyzja o likwidacji drezdeneckiej twierdzy. Jej teren sukcesywnie przechodził w ręce prywatne, od strony zachodniej stając się terytorium Nowego Miasta.
Po raz ostatni zabudowania twierdzy wykorzystywane były przez wojska francuskie stacjonujące tu w okresie napoleońskim. Nie posiadały już wówczas znaczenia militarnego, pełniły jedynie funkcję magazynów.
Do dnia dzisiejszego zachowały się spore fragmenty ziemnych obwałowań, fragmenty murów ceglanych i dość wyraźny po stronie północnej zarys fosy. Z zabudowań pozostał budynek bramny w północnej kortynie i dawna prochownia, która obecnie stanowi przyziemie osiemnastowiecznego spichlerza. W części południowej założenia pałacowego z XVIII wieku znajduje się podpiwniczenie, które najprawdopodobniej jest reliktem dawnego budynku komendantury.
Zespół Pałacowo - Parkowy
Plac Wolności
W latach 60. XVIII wieku część dawnego terenu twierdzy przeszła w ręce poznańskiego kupca Johanna Georga Treppmachera. W Drezdenku pojawił się na zaproszenie F. B. Brenckenhoffa – radcy dworu Fryderyka II, koordynatora wielkiej akcji osuszania błot noteckich. Skorzystał z jego propozycji i założył tu firmę handlową.
Z nadania Fryderyka II Treppmacher otrzymał godność radcy handlowego i część zrujnowanych zabudowań twierdzy wraz ze sporym kawałkiem łąki. W roku 1766, na fundamencie rozebranej wcześniejszej budowli, wystawił okazały późnobarokowy pałac. Działalność kupca Treppmachera przypada na bodaj najlepszy okres w dziejach Drezdenka. W tym czasie, dzięki znaczącym ułatwieniom w zakresie ceł i podatków, kupcy i rzemieślnicy drezdeneccy bogacili się w skali przedtem nieznanej. Kupiec Treppmacher zmarł bezpotomnie, jego ogromny majątek przeszedł w ręce dalszych krewnych, a w późniejszych latach został zlicytowany.
Od czasów pierwszego właściciela budynek pałacu był wielokrotnie przebudowywany. W XIX wieku zmieniono w sposób znaczący układ pomieszczeń i wystrój wnętrza. Wiele z zachowanych elementów wystroju zniszczono w okresie powojennym, podczas przerabiania pałacu na mieszkania, a także później, podczas przerabiania mieszkań na klasy szkolne. Obecnie budynek jest siedzibą Gimnazjum nr 1 i od kilku lat, etapami, poddawany jest remontom, dzięki którym zapewne wkrótce odzyska należny sobie blask.
Bryła budynku pozostała niezmieniona. W jego wnętrzu zachowały się kominki i sztukaterie. W sieni znajduje się dobrze zachowana ceramiczna posadzka, tablica inskrypcyjna dotycząca budowy pałacu i oryginalne, dobrze zachowane zabiegowe schody zdobione snycerką.
- autor: Ewa Kułakowska
