Treść strony
Chyża
ul. Łąkowa
Brak badań archeologicznych nie pozwala wnioskować o genezie i wieku drezdeneckiej Chyży. Jest to jedna z ponad stu Chyż znajdujących się na terenie dawnej Brandenburgii. Podobnie jak w przypadku innych tego typu reliktów urbanistycznych może ona być pozostałością osady służebnej wobec zamku, o rodowodzie sięgającym czasów przed kolonizacją askańską, choć równie dobrze może być produktem owej kolonizacji. W wypadku Drezdenka rejon dawnej Chyży (dzisiejsza ulica Łąkowa) pozostaje poza zwartym zespołem urbanistycznym Starego Miasta. Ma kształt ulicówki lekkim łukiem odchodzącej od terenu grodziska w kierunku zachodnim. Wiele wskazuje na to, że Chyża mogła wykształcić się z wcześniejszego podgrodzia. Jeśli założymy, że obszar wzdłuż dawnego traktu przebiegającego na linii północ – południe i rejon wokół Starego Rynku zostały zurbanizowane i zasiedlone w wyniku trzynastowiecznej kolonizacji przez ludność niemiecką, to Chyża może być starszą, bezpośrednio podlegającą administracyjnie zamkowi osadą. Jej istnienie poświadczone jest w źródłach z 1514 roku. Według szesnastowiecznego rejestru w Chyży mieszkało 21 gospodarzy. Wiadomo, że nie podlegała prawu miejskiemu i aż do 1894 roku pozostawała samodzielna administracyjnie. Specyfiką Chyży był także jej charakter narodowościowy. Jak wskazuje źródło z 1608 roku, wielu jej mieszkańców mówiło po polsku. Niewykluczone więc, że była to enklawa ludności polskiej, być może o starym słowiańskim rodowodzie, funkcjonująca w bezpośrednim sąsiedztwie niemieckiego miasta.
Mieszkańcy Chyży nie posiadali ziemi ornej, więc siłą rzeczy skupiali się na rybołówstwie i hodowli bydła, które mogli wypasać na łąkach mieszczan. Obszar Chyży nie zmieniał się do połowy XIX wieku, liczba gospodarstw nie przekraczała 22. Dopiero w opracowaniu Recklinga pojawia się informacja z 1894 roku o 36 zabudowanych parcelach.
- autor: Ewa Kułakowska
Muzeum Puszczy Drawskiej i Noteckiej im. Franciszka Grasia
W pierwszych latach XVII wieku, na wschód od miasta, wybudowano potężną twierdzę. Jej fundatorem był elektor brandenburski Joachim Fryderyk. Twierdzę pobudowano wg projektu holenderskiego inżyniera Mikołaja de Kampa. Było to założenie typu nizinnego, o gwieździstym obrysie, ziemnych obwałowaniach i bastionach w narożach. Twierdza pełniła swoje funkcje do połowy XVIII wieku.
We wnętrzu twierdza posiadała infrastrukturę, która zapewniała załodze samowystarczalność w czasie oblężenia. Obok budynków koszarowych, magazynów i wartowni znajdował się tam także budynek arsenału.
Budynek zlokalizowany był w północnej części wewnętrznego dziedzińca, w bezpośrednim sąsiedztwie obwałowań twierdzy. Wybudowany został około 1640 roku. Pierwotnie była to parterowa budowla na planie zbliżonym do kwadratu, posiadała jednoprzestrzenne, dwuprzęsłowe wnętrze o masywnych kolebkowych sklepieniach. Fundamenty wykonano z cegły i kamienia polnego.
W połowie XVIII wieku teren dawnej twierdzy rozprzedano osobom prywatnym. W tym czasie dawny budynek zbrojowni zaadoptowano na magazyn. Parter budynku rozbudowano nieco w kierunku północnym i od tego czasu przytyka on do dawnej kurtyny twierdzy. Na powiększonym przyziemiu nadbudowano w technice ryglowej piętro magazynowe. Całość zwieńczono dwuspadowym dachem kryjącym dwupoziomowe poddasze. W elewacji południowej zamontowano kołowrót do pionowego transportu towarów a na każdej z kondygnacji usytuowano otwory przeładunkowe.
Do II połowy lat 70. XX wieku budynek pełnił funkcje magazynowe. Później został przejęty przez władze Drezdenka z przeznaczeniem na Muzeum. W latach 1981 – 1985 spichlerz poddany został gruntownemu remontowi, który pod nadzorem konserwatora zabytków przeprowadziło PP PKZ w Szczecinie. Podczas prac remontowych starano się zachować jak najwięcej z zabytkowej substancji. Dzięki zabiegom konserwatorskim dzisiaj możemy oglądać w części oryginalną konstrukcję szkieletową budynku i odrestaurowane wrota w elewacji południowej.
Spichlerz jest jednym z najstarszych, a najprawdopodobniej (przyziemie) najstarszym, zachowanym budynkiem w Drezdenku. Jest obiektem wpisanym do Rejestru Zabytków i podlega ścisłej ochronie.
- autor: Muzeum
